W tegorocznym raporcie The State of Food Security and Nutrition in the World 2025 – Addressing high food price inflation for food security and nutrition przeanalizowano również przyczyny i konsekwencje ostatniej inflacji cen żywności.

Raport został upubliczniony podczas drugiego przeglądu szczytu ONZ w sprawie systemów żywnościowych (UNFSS+4) w Addis Abebie.

Raport SOFI 2025 wskazuje, że w 2024 r. głód dotknął od 638 do 720 mln osób. Na podstawie szacunkowej wartości punktowej wynoszącej 673 mln oznacza to spadek o 15 mln osób w porównaniu z 2023 r. i o 22 mln w porównaniu z 2022 r.

Chociaż spadek ten jest pozytywny, najnowsze szacunki nadal pozostają powyżej poziomu sprzed pandemii, a wysoka inflacja cen żywności w ostatnich latach przyczynia się do powolnego ożywienia bezpieczeństwa żywnościowego.

Znaczną poprawę odnotowano w Azji Południowej i Ameryce Łacińskiej. Wskaźnik niedożywienia (PoU) w Azji spadł z 7,9% w 2022 r. do 6,7%, czyli 323 mln osób, w 2024 r. Ponadto w regionie Ameryki Łacińskiej i Karaibów wskaźnik niedożywienia spadł do 5,1% (34 mln osób) w 2024 r., z najwyższego poziomu 6,1% odnotowanego w 2020 r.

Niestety, ta pozytywna tendencja kontrastuje ostro z stałym wzrostem głodu w Afryce i Azji Zachodniej, w tym w wielu krajach dotkniętych długotrwałymi kryzysami żywnościowymi. Odsetek ludności cierpiącej głód w Afryce przekroczył 20% w 2024 r., dotykając 307 mln osób, podczas gdy w Azji Zachodniej szacuje się, że w 2024 r. głód mógł dotknąć 12,7% ludności, czyli ponad 39 mln osób.

Prognozuje się, że do 2030 r. 512 mln osób może cierpieć na chroniczne niedożywienie. Prawie 60% z nich będzie mieszkać w Afryce. Podkreśla to ogromne wyzwanie, jakim jest osiągnięcie celu zrównoważonego rozwoju nr 2 (zero głodu), ostrzegają

Śledzenie celów żywieniowych

• W latach 2023–2024 globalna częstość występowania umiarkowanego lub poważnego braku bezpieczeństwa żywnościowego – ocena rejestrująca doświadczenia związane z ograniczeniami dostępu do odpowiedniej ilości żywności w ciągu części roku – nieznacznie spadła z 28,4% do 28,0%, co stanowi 2,3 mld osób. To o 335 milionów więcej niż w 2019 r., przed pandemią COVID-19, i o 683 miliony więcej niż w 2015 r., kiedy przyjęto Agendę na rzecz zrównoważonego rozwoju;
• Wśród wskaźników dotyczących odżywiania dzieci częstość występowania niedożywienia u dzieci poniżej piątego roku życia spadła z 26,4% w 2012 r. do 23,2% w 2024 r., co odzwierciedla globalny postęp;
• Częstość występowania nadwagi wśród dzieci (5,3% w 2012 r. i 5,5% w 2024 r.) oraz niedożywienia wśród dzieci (7,4% w 2012 r. i 6,6% w 2024 r.) pozostaje w dużej mierze niezmieniona;
• Odsetek niemowląt poniżej szóstego miesiąca życia karmionych wyłącznie piersią znacznie wzrósł, z 37,0% w 2012 r. do 47,8% w 2023 r., co odzwierciedla rosnącą świadomość korzyści zdrowotnych wynikających z karmienia piersią;
• Częstość występowania otyłości wśród dorosłych wzrosła z 12,1% w 2012 r. do 15,8% w 2022 r.;
• Nowe dane wskazują na wzrost globalnej częstości występowania anemii wśród kobiet w wieku od 15 do 49 lat, z 27,6% w 2012 r. do 30,7% w 2023 r.;
• Szacunki dotyczące nowego wskaźnika SDG wprowadzonego w raporcie pokazują, że około jedna trzecia dzieci w wieku od 6 do 23 miesięcy i dwie trzecie kobiet w wieku od 15 do 49 lat spełnia minimalne wymagania dotyczące różnorodności diety.

Inflacja cen żywności

W raporcie SOFI 2025 przeanalizowano również przyczyny i skutki gwałtownego wzrostu cen żywności w latach 2021–2023 oraz jego wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe i żywienie.

W raporcie podkreślono, że globalna reakcja polityczna na pandemię COVID-19 – charakteryzująca się szeroko zakrojonymi interwencjami fiskalnymi i monetarnymi – w połączeniu z wpływem wojny na Ukrainie i ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi przyczyniła się do ostatnich presji inflacyjnych.

Inflacja cen żywności utrudniła powrót do bezpieczeństwa żywnościowego i odpowiedniego odżywiania po pandemii. Od 2020 r. globalna inflacja cen żywności konsekwentnie przewyższała inflację bazową. Różnica osiągnęła szczyt w styczniu 2023 r., kiedy inflacja cen żywności wyniosła 13,6%, czyli o 5,1 punktu procentowego więcej niż inflacja bazowa wynosząca 8,5%.

Kraje o niskich dochodach zostały szczególnie dotknięte wzrostem cen żywności. Podczas gdy mediana globalnej inflacji cen żywności wzrosła z 2,3% w grudniu 2020 r. do 13,6% na początku 2023 r., w krajach o niskich dochodach wzrosła jeszcze bardziej, osiągając szczytowy poziom 30% w maju 2023 r.

Pomimo rosnących światowych cen żywności liczba osób, które nie mogą sobie pozwolić na zdrową dietę, spadła z 2,76 mld w 2019 r. do 2,60 mld w 2024 r. Poprawa była jednak nierównomierna. W krajach o niskich dochodach, gdzie koszty zdrowej diety wzrosły bardziej niż w krajach o wyższych dochodach, liczba osób, których nie stać na zdrową dietę, wzrosła z 464 mln w 2019 r. do 545 mln w 2024 r. W krajach o średnich dochodach (z wyłączeniem Indii) liczba ta wzrosła z 791 mln w 2019 r. do 869 mln w tym samym okresie.

W raporcie zalecono połączenie różnych środków politycznych w odpowiedzi na inflację cen żywności. Obejmują one ukierunkowane i ograniczone w czasie środki fiskalne, takie jak programy ochrony socjalnej, mające na celu ochronę gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji; wiarygodną i przejrzystą politykę pieniężną w celu ograniczenia presji inflacyjnej; oraz strategiczne inwestycje w badania i rozwój w sektorze rolno-spożywczym, infrastrukturę transportową i produkcyjną oraz systemy informacji rynkowej w celu poprawy wydajności i odporności.

Raport dostępny jest pod linkiem: https://doi.org/10.4060/cd6008en